Is het nou Agile, Scrum, DevOps of is het SAFe?

Wat is het verschil tussen Scrum en Agile? Kan ik Agile combineren met PRINCE2? Maar dat is toch Lean waar je het nu over hebt? Hoe zit dat eigenlijk met het Spotify model en DevOps? En wat is dan Kanban of eXtreme Programming? Moet je als grote organisatie SAFe implementeren? Is Agile alleen in IT toepasbaar?
Allemaal vragen die we veel te horen krijgen bij aanvang van onze trainingen of vanuit organisaties die op zoek zijn naar de juiste training en Agile certificering voor de medewerkers.
Het is tijd voor de volgende stap in volwassenheid van de Agile manier van werken en met de juiste energie komen we daar wel, al gaat dat niet vanzelf.
Agile wordt als term gebruikt voor de manier van werken en kan worden gezien als een paraplu waaronder Scrum maar bijvoorbeeld ook Kanban, eXtreme Programming, Nexus, Scaled Agile Framework (SAFe), Spotify model, DevOps, Large Scaled Scrum (LeSS), DSDM Agile Projectmanagement, PRINCE2 Agile en Lean Startup vallen.
Of je nu kiest voor een Agile projectaanpak of Agile werkt in de lijnorganisatie, de basis wordt gevormd door de zelfsturende teams die waarde creëren door met Scrum of Kanban of wellicht een combinatie van beide te werken. De Agility (wendbaarheid / flexibiliteit) zit vooral in de opgeleverde resultaten, waar voortschrijdend inzicht, leren van fouten en experimenteren toe leiden.
Bij het opschalen van Agile in grotere organisaties geldt vooral dat teams hun activiteiten onderling moeten afstemmen en ook dat aangesloten moet worden bij de bestaande, operationele organisatie. Agile wordt nu ook buiten de IT organisatie toegepast. De methoden die gebruikt worden verschillen per organisatie en het hangt sterk af van de cultuur en de besturing van de organisatie. Engelse termen als Leadership, Alignment en Governance komen steeds vaker nadrukkelijk naar voren bij de Agile implementatie of de groei naar een volgende stap in Agile volwassenheid.

---

De basis, zelfsturende Agile teams.

In kleine (startende) organisaties kun je prima werken volgens Scrum of Kanban zónder dat daar een methode of framework omheen gedefinieerd is. Deze basis met zelfsturende teams blijft als onderdeel in een een projectorganisatie of Agile lijnorganisatie precies hetzelfde werken als hieronder beschreven.

Scrum is een Agile framework gericht op een team dat (software) producten ontwikkelt aan de hand van een afgebakende en geprioriteerde lijst met functionaliteiten (Product Backlog). De functionaliteit en de prioriteit wordt bepaald door de Product Owner in overleg met de business. De Scrum Master begeleidt en bewaakt het team en het proces.
De regels van Scrum richten zich voornamelijk op het teamwork en de rolverdeling tussen team, Scrum Master en Product Owner. Gezamenlijk wordt in iteraties (Sprints) gewerkt waarbij de planning, uitvoering, review en retrospective (Plan-Do-Check-Act) zorgen voor een potentieel op te leveren product increment. Download de Scrum Guide bij Scrumguides.org.
<- Klik voor vergroting.
Kanban is eenvoudiger qua afspraken dan het Scrum framework. Bij Kanban geldt vooral dat duidelijk moet zijn wat de status is van het onderhanden werk. Dit werk, gepland of ongepland, wordt visueel gemaakt op planborden, net zoals bij Scrum. Er zijn geen rollen en er is geen iteratief proces. Ideaal voor het uitvoeren van lijnactiviteiten waarbij vooral niet teveel verschillende zaken tegelijk uitgevoerd zouden moeten worden. Houd Focus en limiteer het onderhanden werk (Work in Process - WIP Limit). Het enige dat naast visualisatie en focus moet worden bewaakt om aan de Kanban regels te voldoen is de doorlooptijd. Als een activiteit te lang duurt hebben we waarschijnlijk een bottleneck of een blokkerende factor te pakken.
eXtreme Programming (XP) bestaat uit een aantal technieken die worden toegepast bij systeemontwikkeling in een Agile omgeving. Pair Programming, Test Driven Development, Automated Testing en Continuous Integration zijn voorbeelden. Scrum en XP gaan vaak hand in hand.

Henrik Kniberg heeft in 2012 een mooie animatie gemaakt waarin Scrum, Kanban en XP kort worden uitgelegd vanuit de rol van de Product Owner. Deze animatie is te bekijken op Youtube: Agile Productownership in a Nutshell.

Scaled Agile, welke aanpak kiezen we?

Als in de organisatie meerdere teams met elkaar moeten samenwerken of onderlinge afhankelijkheden hebben dan wordt de Scrum-of-Scrums gebruikt voor afstemming. Vanuit elk Scrum team gaat een vertegenwoordiger naar de Scrum-of-Scrums stand-up. Dit kan een wekelijkse stand-up zijn met een eigen Scrum bord maar andere afspraken zijn uiteraard ook mogelijk. De Product Owners van de teams hebben bij onderlinge afhankelijkheden ook overleg, vooral over de prioriteiten, wat er moet gebeuren en waarom. Als je hieronder op de logo's klikt kun je de verschillende Guides downloaden en zelf de verschillen zien.

Bij Scrum.org van Ken Schwaber staat een uitgebreidere samenwerking van Scrum teams beschreven als Nexus    
Bij Scruminc van Jeff Sutherland staat sinds 2018 een andere aanpak beschreven als Scrum@Scale 
Je kunt ook kiezen voor Large-Scaled Scrum van The LeSS Company B.V. bekend als LeSS 

Lijnorganisatie

Verandert, verbetert en vernieuwt uw organisatie vooral vanuit de lijn en wordt onderhoud gepleegd op bestaande producten dan is de keuze voor SAFe. DevOps of het Spotify model dé Agile manier van werken. Onderliggend in deze methoden wordt op teamniveau met Scrum of Kanban gewerkt. Het gaat bij de methoden vooral om de schaalbaarheid, het afstemmen over meerdere autonome teams en de aansluiting met de operationele organisatie. Het management bepaalt de kant die de organisatie op gaat, daarbij richtend op de beste waarde voor de klant (Customer Value). Naar de zelfsturende teams toe moet het management zich vooral faciliterend opstellen.
Het Scaled Agile Framework (SAFe) beschrijft de (IT) organisatie rondom de Agile delivery in releases (Release Trains) met meerdere Scrum of Kanban teams. De releases moeten vanuit verschillende teams goed zijn geïntegreerd en daarnaast goed aansluiten op de bestaande operationele organisatie. Dit continue proces van integreren en leveren wordt de samenwerking tussen Development en Operations genoemd, kortweg DevOps. Het hoogste niveau in de organisatie, het Portfolio level, richt zich met Lean Leadership op de waarde ketens (value streams) en faciliteert de onderliggende niveau's in de Agile manier van werken. SAFe kent veel verschillende rollen en om daar goed invulling aan te geven moet de IT organisatie toch wel minimaal 150 personen groot zijn. Zie http://www.scaledagileframework.com
Het Spotify model van de bekende internet muziekdienst, is in tegenstelling tot SAFe toegankelijker voor kleine(re) organisaties waar Agile ontwikkeling plaats vindt. De teams noemen zich Squads en kunnen samenwerken binnen een Tribe. Verschillende functionele rollen hebben onderling overleg in een Chapter over de manier van werken en ontwikkeling daarin. Zo kan er een Chapter voor software testers ontstaan waarin testers uit verschillende Squads binnen een Tribe samen werken. Een andere manier van samenwerken zijn de Guilds. Deze Guilds zijn groepen met een bepaalde interesse en worden gevormd vanuit verschillende Squads en Chapters. Een Guild kan bijvoorbeeld gestart worden om nieuwe tooling rondom geautomatiseerd testen uit te zoeken. Je kunt het Spotify model feitelijk zien als een matrix organisatie met de nadruk op autonome teams, de Squads. De rol van Product Owner is ingevuld net als bij Scrum maar er is géén Scrum Master bij Spotify. De begeleiding van het Agile proces wordt door Agile coaches voor hun rekening genomen.
Henrik Kniberg heeft de Spotify manier van werken in een mooie animatie op Youtube gezet, een aanrader: Spotify Engineering Culture
DevOps is sterk in opkomst om Agile veranderingen, verbeteringen en vernieuwing op een goede manier in de lijnorganisatie te laten landen. DevOps wordt als onderdeel van SAFe beschreven maar kan ook losstaand, zoals het hiervoor beschreven Spotify model worden georganiseerd. Dit is met name toepasbaar in kleinere IT organisaties. Het organisatorische aspect waarbij autonome teams moeten samenwerken volgens het motto; "You build it, you run it", zorgt dat er zo min mogelijk overdracht is. Het team bouwt dus niet alleen producten op een Agile manier maar verzorgt ook de service op het product.
Naast de organisatie in autonome teams zijn ook andere principes beschreven. Deze principes zijn gericht op cultuur, klantwaarde, Lean productontwikkeling, continue leren en verbeteren, en vergaande automatisering. Bij het laatste principe geldt het automatiseren van de verschillende testen (feedback van kwaliteit), het automatisch continue integreren en uitleveren (Deployment) en het automatisch kunnen voorzien in de juiste omgeving (Provisioning) ten behoeve van de Agile verandering. Provisioning wordt dan weer gekoppeld aan de levering van Cloud services.

Projecten

Bij een kleinschalige verandering kunt u kiezen voor alléén Scrum of Kanban, dat werkt prima. Gaat het om een groter project eventueel met meerdere teams dan is een completere aanpak met (PRINCE2) Agile Project Management beter controleerbaar. De afstemming (overall planning) en de risico's worden bewaakt door de Projectmanager en hij/zij zorgt ervoor dat het project tot een succesvol einde komt. Projecten zijn dus eindig in tegenstelling tot wat hiervoor beschreven is in de Agile lijnorganisatie. De reden om Agile projecten te doen is vooral als activiteiten keten-overstijgend moet worden georganiseerd of als er tijdelijk moet worden samengewerkt met andere / meerdere organisaties of organisatie onderdelen.
Agile Projectmanagement (DSDM) is een complete methode voor het managen van Agile projecten. Hier wordt op hoofdlijnen vooraf bedacht wat de afbakening is en welke risico's en Business Case (redenen, doelstellingen, baten en investeringsbeoordeling) we hebben. De belangrijke beslissingen worden genomen op projectniveau door een stuurgroep met daarin de Business Sponsor (opdrachtgever), Business Visionary (senior gebruiker), Technical Coordinator (senior leverancier) én de projectmanager (dit is anders dan bij PRINCE2!). De projectmanager plant welke onderdelen van het eindproduct worden gemaakt door welke teams en in welke eenheden (increments) resultaten worden opgeleverd. Zo'n zelfsturend team met daarin Business Analyst, Business Ambassador(s) en Solution Developer(s) en Tester(s) zou dan weer volgens Scrum iteraties kunnen werken. Binnen de DSDM methode is de iteratieve manier van werken ook opgenomen in "Structured Timeboxes". Meer informatie is te vinden op de website van het Agile Business Consortium.
Wilt u DSDM Agile PM combineren met Scrum dan is daarvoor een goed whitepaper beschikbaar met de Scrum terminologie en de Scrum rollen geïntegreerd in de Agile PM methode: The DSDM Agile Project Framework for Scrum - Whitepaper (UK - Dropbox download 1,17Mb)
Als uw organisatie zwaar heeft geïnvesteerd in PRINCE2 als projectmanagement methode en in de projectmanagers die hiermee werken, dan is het mogelijk om de combinatie PRINCE2 en Agile te maken door bijvoorbeeld een werkpakket als team met Scrum op te leveren.
De valkuil bij deze combinatie is dat er teveel in detail wordt gespecificeerd op voorhand en dan haalt u de flexibiliteit van de Agile Scrum aanpak weg. Het PRINCE2 Agile manual (lees PRINCE2 with Agile), is een zeer uitgebreide en complete beschrijving van de op maat gemaakte combinatie. In het manual worden de valkuilen en de mogelijkheden van Agile werken met PRINCE2 goed beschreven. PRINCE2 Agile is de combinatie van PRINCE2 projectmanagement met Agile Scrum, Kanban en Lean Start-up. Elementen uit de Scrum Guide zijn opgenomen in het team werkpakket en de Scrum Guide is als bijlage opgenomen in het manual. Vanuit Lean Start-up wordt de uitleg van het Minum Viable Product (MVP) in de iteratieve productontwikkeling opgepakt. Naast de complete Scrum Guide is ook het "Agilometer" assessment tool onderdeel van het manual. Met deze tool kunnen de risico's en baten vanuit een Agile perspectief worden gemeten. Ook de vragen "what to fix and what to flex?" uitgaande van de projectvariabelen tijd, geld, kwaliteit, scope, baten en risico's worden op een uitstekende manier toegelicht.
Waar DSDM Agile PM een heel eigen vocabulaire hanteert gebruikt PRINCE2 Agile de bekende terminologie uit PRINCE2, Scrum, Kanban en Lean en is daarmee een complete projectmanagement methode die je direct Agile in kunt zetten. Bij AXELOS is meer informatie te vinden over PRINCE2 Agile.

Agile PM & PRINCE2 Agile staan voor een flexibele aanpak voor productontwikkeling, in de vorm van een project of release, waarbij het budget en de ontwikkeltijd van tevoren zijn bepaald en waarbij de scope (de afbakening van functionaliteit) variabel is. Hierbij kan de business functionaliteiten toevoegen of wijzigen tijdens het project (flexibel) en wordt het product iteratief (in gecontroleerde stappen) en incrementeel (geleidelijk groeiend opgebouwd) als eindresultaat opgeleverd. Binnen een Agile aanpak kunnen meerdere Scrum teams aan de slag zijn en op het projectniveau worden door de stuurgroep de Risico´s en de Business Case bewaakt. Belangrijk aspect in Agile Projectmanagement is het Deployment, waarbij de resultaten ook daadwerkelijk naar de operationele omgeving worden overgezet op een gecontroleerde manier.

Welke trainingen en certificering is beschikbaar bij Ctrl Improve voor bovengenoemde aanpak?

Voor Scrum kiezen we bij Ctrl Improve voor de certificering van Scrum.Org. U kunt hier certificeren als Professional Scrum Master of als Professional Scrum Product Owner. De varianten bij de Scrum Alliance heten Certified Scrum Master en Certified Product Owner. In de examens zit weinig verschil.
Met onze 2 daagse Scrum Professional training, daarbij ondersteund met het oefenen van examenvragen in onze eigen elearning omgeving, kunt u zowel het Scrum Master als het Product Owner certificaat halen. Op de website van Scrum.Org is de theorie van Scrum in veel verschillende talen te downloaden: Scrum Guide.

DevOps wordt als certificering aangeboden door APMG / DASA - Devops Agile Skills Association en vanuit Ctrl Improve bieden we het Fundamentals level (3 dagen klassikale training) en het Practitioner level (2 dagen klassikaal). Daarnaast zijn wij met EXIN voor het DevOps Master level bezig waarbij ook een praktijk opdracht moet worden uitgevoerd. In deze training is ook de DevOps Business Simulatie, The Phoenix Project uit te voeren als start.

Voor Agile Projectmanagement hebben we bij Ctrl Improve de Agile PM Foundation certificering gecombineerd met Agile PM Practitioner certificering in een training van 3 dagen. Aan het eind van de 3e dag wordt het Agile PM Foundation examen afgenomen. Het Practitioner examen dient apart te worden geboekt en ingepland. De tijd die tussen de laatste trainingsdag en het Practitioner examen in zit is door de kandidaat zelf te bepalen en hangt af van de ingeschatte studietijd. De Agile PM examens zijn de internationaal geaccrediteerde APMG examens.
Voor de deelname aan PRINCE2 Agile geldt dat je in het bezit moet zijn van een geldig PRINCE2 Foundation certificaat (Een geldig Practitioner level certificaat wordt echter sterk aanbevolen). In 3 dagen wordt de Agile manier van werken gekoppeld aan de PRINCE2 manier van managen en daarbij komen de nodige discussies naar voren; wanneer moet je je nu wel of niet formeel opstellen en hoe Agile kun je zijn.
Zowel bij de Scrum training als bij de Projectmanagment trainingen komen SAFe en het Spotify model aan bod maar er is (nog) geen aparte training voor beschikbaar bij Ctrl Improve. Meer weten of contact opnemen voor het boeken van een training gaat via info@ctrl-improve.nl

Dit artikel is hier ook als download beschikbaar.

Over de auteur: Richard Hoedeman is medeverantwoordelijk voor het opleidingen aanbod vanuit Ctrl Improve BV en is daarnaast zelf actief als geaccrediteerd trainer / coach op het gebied van Lean-IT,  DevOps, PRINCE2, Agile PM, PRINCE2 Agile en Scrum.  https://nl.linkedin.com/in/rhoedeman